: ضوابط و اصول فنی ایمنی جابجایی درختان شهر تهران
«ضوابط و اصول فنی، ایمنی سربرداری و جابجایی درختان»
کلیات و تعاریف: با توجه به مستندات قانونی و مصوبات شورای اسلامی شهر تهران در خصوص حفظ و نگهداری فضای سبز، تعاریف و اصطلاحات بکار برده شده در این مصوبه به شرح زیر است:
قانون حفظ و گسترش فضای سبز: لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب 3/3/1359 شورای انقلاب با اصلاحات و الحاقات بعدی آن آیین‌نامه اجرایی: آیین‌نامه اجرایی ماده یکم (1) «قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها» تصویبی در سی و دومین اجلاس شورای عالی استانها مورخ 15/2/1389 و اصلاحیه آن مصوب 26/9/1394
سازمان: سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران
کمیسیون ماده (7): کمیسیون موضوع ماده هفت (7) آیین‌نامه اجرایی مستقر در سازمان بوستانها
متقاضیان: اشخاص حقیقی یا حقوقی که متقاضی سربرداری یا جابجایی درختان می‌باشند اعم از مالکین، ساکنین (بهرهبرداران) و متصرفین املاک، در مورد موقوفات، متولیان و متصدیان یا قایم مقام قانونی آنان یا مستأجرین، بهرهبرداران یا متصرفین یا وکلای قانونی آنها.
پیمانکاران: شرکتهای رتبهبندی شده توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در امر سربرداری، هرس و انتقال درختان که دارای مجوز از سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران می‌باشند.
ناظر شهرداری: کارشناس فضای سبز شهرداری منطقه که مطابق ضوابط این مصوبه بر امر هرس، سربرداری و جابجایی درختان نظارت می‌نماید.
بخش اول: ضوابط و مقررات سربرداری و جابجایی درختان
ماده یکم (1): جهت تعیین وضعیت برای قطع یا جابجایی کلیه درختانی که مشمول بندهای «ج» و «د» ماده 5 آیین‌نامه اجرایی می‌باشند می‌بایست مطابق ماده (8) آیین‌نامه مذکور، از کمیسیون ماده (7) استعلام گردد.
ماده دوم (2): کمیسیون ماده هفت (7) موظف است با همکاری شهرداریهای مناطق بیست و دوگانه نسبت به اطلاعرسانی به متقاضیان در خصوص شرایط و امتیازات جابجایی درختان در مقابل قطع درختان، مستند به تبصره (2) ماده (8) آیین‌نامه اجرایی اقدام نماید.
ماده سوم (3): در مورد کلیه درختانی که مشمول بندهای «ج» و «د» ماده (5) آیین‌نامه اجرایی می‌باشند، اولویت با انتقال درختان است.
ماده چهارم (4): کارشناسان مسؤول تهیه و تنظیم گزارشها که مطابق ماده (7) قانون حفظ و گسترش فضای سبز با وظایف ضابطین دادگستری آشنا شده باشند، پس از تنظیم «فرم ارزیابی قابلیت انتقال درختان» نتایج ارزیابی حاصله را جهت تصمیمگیری به اعضای کمیسیون ماده (7) اعلام مینمایند.
تبصره: سازمان موظف است فرمهای ارزیابی قابلیت انتقال درختان، فرآیند و چگونگی اعمال آنها را ظرف مدت یک (1) ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این مصوبه، تهیه و ابلاغ نماید.
ماده پنجم (5): برای جلوگیری از خسارات احتمالی به درختان، انتقال درختان می‌بایستی حتی‌الامکان در فصل زمستان انجام شود و در صورت نیاز به سربرداری قبل از زمان انتقال، بر اساس دستورالعمل سازمان اقدام خواهد شد.
ماده ششم (6): انتقال و سربرداری درختان در شهر تهران می‌بایست توسط پیمانکاران دارای مجوز از سازمان با رعایت کامل اصول فنی و ایمنی و مقررات مربوطه انجام پذیرد.
ماده هفتم (7): سازمان موظف است پس از بررسی کلیه اسناد و مدارک شرکتهای رتبهبندی شده توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور که متقاضی فعالیت در امر سربرداری، هرس و جابجایی درختان می‌باشند، مجوز فعالیت شرکتهای واجد شرایط را پس از تأیید کمیسیون ماده (7) صادر نماید. سازمان موظف است شرایط ارایه مجوز و تعیین صلاحیت شرکتهای پیمانکاری در امر سربرداری، هرس و انتقال درختان را ظرف مدت یک (1) ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این مصوبه تهیه و ابلاغ نماید و فهرست پیمانکاران تأیید شده را در دسترس عموم افراد و متقاضیان قرار دهد.
تبصره: مدت مجوز صادره سه (3) سال خواهد بود. نظارت دقیق بر عملکرد شرکتها بر عهده شهرداریهای مناطق می‌باشد که بر اساس فرمهای نظارتی انجام خواهد شد و تخلفات شرکتها از جمله انتقال بدون مجوز درختان و یا عدم اجرای تعهدات مطابق ضوابط و مقررات، موجب ابطال یا تجدیدنظر در مجوزهای صادره خواهد شد.
ماده هشتم (8): سازمان موظف است بر اساس آخرین دستاوردهای علمی و فناوری از طریق برگزاری دورههای آموزشی مرتبط برای کارشناسان ناظر فضای سبز مناطق و شرکتهای علاقه‌مند به فراگیری مهارت جابجایی درختان، بستر لازم در جهت حفظ فضای سبز شهری، بخصوص حفاظت از درختان را مهیا سازد.
ماده نهم (9): شهرداریهای مناطق بیست دوگانه موظف‌اند، محل مناسب جهت انتقال درختان را با توجه به بافت و حاصلخیزی خاک و سایر شرایط مربوط به رشد درختان (به‌طوری‌که در آینده نیاز به جابجایی مجدد درختان نباشد) جانمایی نموده و کروکی مشخص شده ممهور به مهر شهرداری تهران را کتباً به متقاضیان اعلام نمایند.
تبصره یکم (1): به منظور کاهش آسیبهای ناشی از جابجایی درختان، محل انتقال آنها ترجیحاً می‌بایست نزدیک و از نظر زیستی و اقلیمی مشابه شرایط رشد محل قبلی درختان باشد.
تبصره دوم (2): متقاضیان میتوانند محل مناسب باز کاشت درختان انتقالی از ملک خود را به شهرداری منطقه پیشنهاد نموده و شهرداری با استناد به دلایل فنی و کارشناسی موضوع را بررسی و نتیجه را به متقاضیان اعلام می‌نماید.
ماده دهم (10): پیمانکاران موظف‌اند با رعایت کامل مفاد این مصوبه و ضوابط فنی و ایمنی نسبت به انتقال درختان اقدام نمایند و در جهت اطمینان از انتقال صحیح درختان، به مدت حداقل شش (6) ماه و پس از یک فصل تابستان، نسبت به اقدامات خود مسؤول خواهند بود.
ماده یازدهم (11): درصورتی‌که خشک شدن درختان انتقال یافته (در داخل ملک متقاضیان یا خارج از آن)، بر اثر عدم رعایت اصول فنی و ایمنی توسط پیمانکار باشد، پیمانکار موظف به پرداخت کلیه عوارض قانونی و غرس درختان از بین رفته مطابق آخرین ضوابط ملاک عمل می‌باشد. در این خصوص می‌بایست از کمیسیون ماده هفت (7) استعلام و عوارض متعلقه (مستند به فرمهای ارزیابی قابلیت انتقال درختان، گزارشهای پیمانکار و فرمهای نظارتی)، اخذ شود.
ماده دوازدهم (12): چنانچه خشک شدن درختان انتقال یافته در درون ملک بر اثر عدم توجه متقاضیان به دستورالعملهای سازمان در خصوص نگهداری از درختان انتقال یافته باشد، با توجه به فرمهای ارزیابی قابلیت انتقال و با تصویب کمیسیون ماده (7)، این دسته از متقاضیان مشمول پرداخت عوارض قانونی و غرس درخت برابر ضوابط قانونی خواهند بود.
تبصره یکم (1): درصورتی‌که با تأیید کتبی ناظر پروژه، جابجایی درختان به‌صورت صحیح انجام و دستورالعملهای مربوط به نگهداری درختان انتقال یافته، رعایت شده باشد، متقاضی و پیمانکار مربوط مشمول غرس دو برابر درختان و پرداخت عوارض قانونی نمی‌باشند.
تبصره دوم (2): درصورتی‌که آسیب‌دیدگی درختان انتقال یافته، ناشی از قصور یا تقصیر اشخاص مسؤول انتقال درختان باشد، پس از تصویب کمیسیون ماده (7)، مطابق تبصره سوم (3) مصوبه «اصلاحیه اخذ عوارض حفظ و گسترش فضای سبز شهر تهران» ابلاغی به شماره 22547/2110/160 مورخ
تبصره سوم (3): سازمان موظف است دستورالعمل مراقبت و نگهداری صحیح از درختان انتقال یافته را ظرف مدت یک (1) ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این مصوبه به مناطق شهرداری اعلام و مناطق ضمن رعایت آن، دستورالعمل مربوط را در زمان انتقال درختان به متقاضیان ابلاغ و رسید دریافت نماید.
ماده سیزدهم (13): مسؤولیت حفظ و نگهداری و آبیاری درختان منتقل شده به فضاهای عمومی شهر در خارج از ملک متقاضیان بر عهده شهرداریهای مناطق بیست دوگانه می‌باشند.
ماده چهاردهم (14): کلیه فعالیتهای مربوط به انتقال درختان در شهر تهران توسط شرکتهای دارای مجوز و با نظارت دقیق شهرداریهای مناطق بر اساس فرمهای نظارتی انجام خواهد شد و پیمانکاران موظف‌اند تدابیر لازم را برای نظارت شهرداریها فراهم نمایند. پیمانکاران می‌بایست نسخهای از قرارداد منعقده با متقاضیان را به شهرداریهای مناطق تسلیم نمایند.
تبصره یکم (1): سازمان موظف است فرمهای نظارت بر عملیات جابجایی درختان و نیز نگهداری از آنها را ظرف مدت یک (1) ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این مصوبه تهیه و به شهرداری مناطق ابلاغ می‌نماید.
تبصره دوم (2): سازمان موظف است نمونه قرارداد فیمابین پیمانکاران و متقاضیان را ظرف مدت یک (1) ماه پس از لازم‌الاجرا شدن مصوبه به شهرداریهای مناطق ارسال می‌نماید و اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند بر اساس آن نسبت به انعقاد قرارداد اقدام نمایند.
تبصره سوم (3): شهرداری تهران موظف است هر سال تعرفه پایه هزینه جابجایی درختان در شهر تهران را به همراه گزارش کارشناسی، جهت تصویب به شورای اسلامی شهر تهران ارایه نماید.
تبصره چهارم (4): سازمان موظف است به‌صورت مستمر بر اجرای این مصوبه و اعمال ضوابط تعیین شده نظارت نماید.
بخش دوم: اصول فنی و ایمنی سربرداری و جابجایی درختان
ادامه این مطلب را در سایت روزنامه دنیای حقوق بخوانید
ماده پانزدهم (15): اقدامات و عملیات قبل از زمان انتقال
پس از دریافت مجوز انتقال درختان و انعقاد قرارداد فیمابین متقاضیان و پیمانکاران (مطابق بخش اول این مصوبه)، پیمانکار بر اساس مفاد ذیل و با نظارت شهرداریهای مناطق بیست و دو گانه نسبت به جابجایی درختان اقدام خواهد نمود.
1 ـ مطالعات لازم از نظر ضرورت انجام هرس و سربرداری انجام گرفته و در صورت نیاز به این امر، تدابیر لازم در خصوص رعایت موارد ایمنی و فنی به هنگام انجام عملیات معمول گردد.
2- آبیاری درختان 2 تا 3 روز قبل از انتقال باید به نحوی انجام پذیرد که حداقل محدودهای به اندازه سایهانداز محیط تاج درختان بر روی زمین به صورت کامل آبیاری شود و آب به سطح کلیه ریشه‌های آن برسد تا در حین انجام عملیات انتقال، خاک اطراف ریشه‌ها متلاشی نشده و از میزان تنش وارده به درختان در زمان اجرا کاسته شود.
3- قبل از شروع عملیات جابجایی بایستی جهت جغرافیایی شمال ـ جنوب تنه درخت در روی آن نشانهگذاری گردد که به هنگام باز کاشت در همان جهت غرس گردد.
4- پیمانکار می‌بایست تجهیزات و ماشینآلات سنگین مورد نیاز اعم از بیل هیدرولیک انتقال درخت، بیل مکانیکی، جرثقیل، کامیون یا تریلر و چادرهای مخصوص و متناسب با ارتفاع و حجم درخت، شاسی، جک هیدرولیک و دیگر ماشینآلات سبک مورد نیاز را با توجه به شرایط کار، گونه و وزن درخت، قبل از شروع عملیات آماده سازد.
5- تأمین نیروی کارگری ماهر و کارشناسان مجرب متناسب با حجم عملیات انتقال، تهیه و تدارک گردد.
6- خاک زراعی و کود گیاهی مناسب و یا کودهای بیولوژیک غنی شده دارای تأییدیه از مراجع ذیصلاح و در صورت ضرورت، محلول ضد تبخیر و هورمونهای تحریک رشد ریشه، می‌بایست از قبل در محل آماده شود تا در حین عملیات و یا پس از باز کاشت درخت، با نظر ناظر شهرداری منطقه مورد استفاده قرار گیرد.
7- لوازم بسته‌بندی مورد نیاز بر اساس وضعیت و شرایط انتقال درختان توسط پیمانکار آماده گردد.
8- چالههای باز کاشت درختان یک و نیم برابر ابعاد توپ ریشه درختان قابل‌انتقال، آماده شده باشد. ناظرین عملیات جابجایی، پس از کنترل صحت ابعاد چاله باز کاشت مجوز کندن روت بال درختان را صادر خواهند نمود.
9- با توجه به احتمال بروز هرگونه حادثه در طی عملیات جابجایی درختان، پیمانکار مکلف می‌باشد ضمن رعایت کلیه اقدامات ایمنی و پیش‌گیرانه، نسبت به حصارکشی و نصب بنرهای هشداردهنده در محل و نیز هماهنگیهای لازم با دستگاههای مسؤول ناظر شهرداری، نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی را به عمل آورد.
10- به‌منظور جلوگیری از هرگونه اختلال در خدمات عمومی شهر از قبیل آب، برق، گاز و تلفن، هماهنگیهای لازم توسط پیمانکار با مسؤولین مربوطه به عمل آید.
ماده شانزدهم (16): عملیات اجرایی در زمان انتقال درختان
پس از تجهیز کارگاه و تهیه کلیه امکانات مورد نیاز و پیشبینیهای ایمنی و فنی لازم توسط پیمانکار با نظر ناظر شهرداری به شرح ذیل اقدام به جابه‌جایی درختان خواهد شد.
1- حفاری اطراف بستر درخت، قطر و عمق آن متناسب با نوع درخت، اندازه قطر تنه درخت و بافت خاک بستر آن ترجیحاً دستی و توسط کارگران کارآزموده انجام گیرد.
2- در هنگام جابجایی درختان باید دقت شود که پوست تنه درختان زخمی نشود، زیرا زخم، محل مناسبی برای ورود آفات و عوامل بیماریزا خواهد بود.
3- برخی از درختان جوان خزان شونده با محیط بن تا حدود 30 سانتی‌متر در فصل و بستر مناسب با رعایت اصول فنی آن، امکان جابجا شدن به روش ریشه لخت را دارند. هم‌چنین در صورت وجود بیلهای هیدرولیک مخصوص انتقال درختان، در فصل، بستر و شرایط محیطی مناسب، جابه‌جایی امکانپذیر می‌باشد.
4- با حذف ریشه¬های قطور نمایان شده از سطوح بیرونی توپ ریشه و مدور نمودن سطوح جانبی آن نسبت به بسته‌بندی مناسب اقدام گردد.
5- به منظور حمل راحت و ایمن¬ درختان و هم‌چنین تهویه و حفظ رطوبت ریشه‌ها، برای بسته¬بندی، متناسب با شرایط از گونی، برزنت، نایلون پلاستیکی، تور سیمی و طناب مناسب استفاده گردد به‌طوری‌که توپ ریشه آماده حمل از استحکام و دوام کافی برخوردار باشد.
6- با حفاری دقیق و به کمک ابزار مناسب، ریشه‌های سطح زیرین توپ ریشه از زمین قطع شده تا برای بسته¬بندی آماده شود. قبل از برش نهایی ریشه‌های زیرین، سطوح آماده کاملاً بسته¬بندی و درخت مهار شده باشد.
7- در صورت لزوم، ریشه‌های زاید و زخمی سطح زیرین درخت روت بال شده هرس و توسط چسب هرس آغشته به قارچکش ضدعفونی و پوشانده شود.
8- در زمان بسته¬بندی نهایی توپ ریشه، خاک¬های اضافی سطوح رویه آن حذف و بسته¬بندی آن به طریقی انجام گیرد که حداقل یک متر از تنه پایین درخت کاملاً پوشیده شود تا از خسارت احتمالی در امان باشد.