عملیات اجرایی جابجایی درختان:
– حفاري اطراف بستردرخت ، قطر و عمق آن متناسب با نوع درخت؛ اندازه قطر تنه درخت و بافت خاك بستر آن ،ترجيحا دستي و توسط كارگران كارآزموده انجام گیرد.
– در هنگام جابجایی درختان باید دقت شود که پوست تنه درختان زخمی نشود ، زیرا زخم ، محل مناسبی برای ورود آفات و عوامل بیماری زا خواهد بود.
– باحذف ریشه های قطور نمایان شده از سطوح بیرونی توپ ریشه و هموار نمودن سطوح جانبی آن نسبت به شکل دادن توپ ریشه اقدام شود.
– به منظور حمل راحت و ایمن تر درختان و همچنین تهویه و حفظ رطوبت ریشه ها ، برای بسته بندی متناسب با شرایط ،از گونی ، برزنت ، نایلون پلاستیکی ، تخته چوب، تورسیمی و طناب محکم کنفی استفاده گردد بطوری که توپ ریشه آماده حمل از استحکام و دوام کافی برخوردار باشد.
– با حفاری دقیق و به کمک ابزار مناسب، ریشه های سطح زیرین توپ ریشه( ریشه های نگهدارنده درخت در زمین) از زمین قطع شود تا توپ ریشه برای بسته بندی آماده شود. ضمناً یادآوری میشود که قبل از برش نهایی ریشه های زیرین، سطوح جانبی و آماده کاملاً بسته بندی و درخت مهار شده باشد. عمق حفاری اطراف درخت می بایست حدود ۵/۱ متر باشد تا مراحل قطع ریشه اصلی و نگهدارنده درخت را سهولت بخشد.
توضیح اینکه ریشه های فعال و موئین بیشتر درختان ،متناسب با ساختار خاک و شرایط رشد ،در عمق 30 تا 60سانتی متری خاک بستر رشد می نمایند.باید دقت شود طوقه درخت(مرز تنه و ریشه درخت)در خاک مدفون نشود.
– در صورت لزوم ، ریشه های زائد و زخمی سطح زیرین توپ ریشه هرس وتوسط چسب هرس آغشته به قارچ کش ضدعفونی و پوشانده شود .
– استفاده از هورمون های ریشه زا با غلظت PPM 10 ازIAA (ایندول استیک اسید) رشد و ترمیم ریشه را تقویت خواهد کرد.(درحدود 7گرم در متر مربع) استفاده پودری آن در بخش خارجی توپ ریشه در هنگام کاشت کافی است. همینطور استفاده از کودهای بیولوژیک ( از قبیل قارچ های مایکو ریزا Mycorhiza ) پس از انتقال در مراحل نگهداری نیز میتواند در تشدید رشد درخت مفید واقع گردد.
– در زمان بسته بندی نهایی توپ ریشه ، خاک های اضافی سطوح رویی آن حذف و بسته بندی آن بطریقی انجام گیرد که حداقل یک متر از تنه پایین درخت توسط گونی و یا… کاملاً پوشیده تا از خسارات احتمالی در امان باشد.
-گونی پیچ کردن روت بال: گونی باید بافت ریز و محکم داشته باشد و از قبل مرطوب شده باشد و بطور کامل دور توده توپ ریشه ایجاد شده بسته شود و انتهای آن به بالای توده کشیده شود و محکم به دور توده ریشه پیچیده شود و بخشهای لق و شٌل آن توسط میخ دوخته شود.هنگامی که توپ ریشه از گودال بلند شد، تکه های گونی در بخش زیرین نیز می باید بهم متصل شوند.
-طناب پیچی کردن بسته: توپ ریشه گونی پیچ شده را بهتر است با طناب استحکام بیشتر ببخشید. نحوه طناب پیچی مهم بوده و شیوه های بافت آن به اطراف توپ ریشه باید مورد توجه قرار گیرد.
-پوشش توپ ریشه با توری سیمی: گاهی اوقات که خاک بستر شنی می باشد و احتمال پراکندگی خاک اطراف ریشه می رود ضرورت دارد پس ا ز گونی پیچی، از تور های فلزی برای محافظت بهتر توپ ریشه استفاده شود .معمولا برای توپ ریشه ای که قطر و وزن زیاد دارد و یا از خاک مناسبی برخوردار نیستند به کار گیری گونی پیچ و تور فلزی و سیم پیچ کردن، تواماً توصیه میشود.
-برش ریشه های تحتانی: برای قطع ریشه های زیرین توپ ریشه و جدا سازی آن از بستر، یک سیم فلزی محکم به دور بخش تحتانی توپ ریشه کشیده، دو سر سیم را به حلقه ای که از یک سو به اهرمی متصل است وصل می کنند با کشیدن اهرم ، سیم از زیر توپ ریشه گذشته و تمام ریشه های کوچک و بزرگ را قطع کرده و درخت آزاد می شود. اگر ریشه ها خیلی زخیم و عمیق باشند می بایست از وسایل برش مانند تیغه های مخصوص استفاده کرد و یا با ابزار فنی دیگر ریشه های درخت را قطع کرد.از آنجا که مقطع برش ریشه ها، محل رشد ریشه های جدید می باشد ،لذا تاکید میشود از له نمودن یا لطمات دیگر به ریشه اجتناب شود.
اهمیت توجه به وضعیت طوقه درخت در تهیه توپ ریشه درخت
– در مدت زمان عملیات و حمل و نقل می بایست توپ ریشه بسته بندی شده از وزش باد و تابش مستقیم آفتاب در امان ، و از خشک شدن خاک اطراف ریشه جداً جلوگیری بعمل آید.
– جعبه گذاری توپ ریشه: در این روش بسته بندی، تخته چوب ها در چهار طرف روت بال آماده شده به یکدیگر چفت شده و با میخ یا تسمه های فلزی ، محکم می شوند.
این جعبه ها را بدون جابجا نمودن غرقاب کرده ، خاک آن را غنی سازی می کنند تا بتواند تنش ناشی از برش های ریشه ای را از سر بگذراند. و بهتر است آنها را به مدت حداقل 6-۴ هفته در همان مکان باقی گذاشت تا مراحل ترمیم ریشه ها و بازتوانی درخت طی شود.
-گونی پیچ کردن تنه درخت: قبل ازبستن تسمه برزنتی قلاب جرثقیل به قسمت زیرین و اطراف توپ ریشه بسته بندی شده برای بلند کردن درخت، تنه درخت را کاملا گونی پیچ کرده تا حتی الامکان از آوردن فشار و یا بروز زخم روی پوست تنه درخت جلوگیری شود.
-برداشت درخت از بستر: به منظور آماده سازی محل اتصال به قلاب جرثقيل ، ضرورت داردكمربند حايل به اطراف سطوح جانبي توپ ريشه بطريقي بسته بندي صورت پذیرد كه قسمت های زيرين آن را نیز در بر گيرد.
– به منظور بلند نمودن توپ ریشه بسته بندی شده درخت و انتقال آن به ماشین حمل ، با توجه به شرایط محل بایستی از جرثقیل مناسب ، قلاب زنجیر و تسمه های برزنتی مخصوص استفاده گردد و از بلند نمودن آن توسط تنه درخت خودداری شود.
ماشین آلات برای برداشتن درختان بسته به نوع خاک، وزن و اندازه توپ ریشه و نوع درخت متغیر است .با استفاده از جرثقیل های مناسب ، درخت را از بخش تحتانی توپ ریشه ترجیحاً عمودی بلند کرده بطوری که آسیبی به بخش فوقانی یا توپ ریشه وارد نگردد.
-محافظت توپ ریشه: توپ ریشه گونی پیچ شده درخت باید از خطر خشک شدن و نور مستقیم خورشید و باد حفظ شود.همچنین بمنظور جلوگیری از متلاشی شدن خاک اطراف ریشه های موئینه درخت، تلاش شود این بسته توپ ریشه با حداقل جابجا شدن انتقال یابد.
– به منظور کاهش میزان تنش های وارده به درختان در حین انتقال ، بایستی با برنامه ریزی ترتیبی داده شود این عملیات در حداقل زمان ( زمان شروع حفاری تا کاشت آن حداکثرطی 24 ساعت) انجام پذیرد.